- Chcę, aby w sprawie Konstytucji Rzeczypospolitej odbyło się w naszym kraju w przyszłym roku, roku 100-lecia niepodległości, referendum - powiedział w środę na pl. Zamkowym prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości w 226. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Prezydent podkreślił, że wierzy, iż to przedsięwzięcie uda się przeprowadzić ponad podziałami.
- Jako prezydent chcę razem z moimi rodakami to przedsięwzięcie przeprowadzić. Chcę, żeby w tej sprawie, w sprawie Konstytucji Rzeczypospolitej odbyło się w naszym kraju w przyszłym roku, roku 100-lecia niepodległości, referendum. Chcę, abyśmy w tej sprawie odbyli poważną debatę - powiedział Duda
"Polacy zasługują na nową konstytucję
Prezydent podkreślił, że chciałby, aby nowa konstytucja czerpała ze całej historii polskiego konstytucjonalizmu. - Wierzę w to, że taką konstytucję, która będzie czerpała z dorobku 226 lat od Konstytucji Majowej, z dorobku prawie 30 lat od 1989 roku i z dorobku 20 lat obowiązywania konstytucji z 1997 r. jesteśmy w stanie jako społeczeństwo stworzyć i że będzie to konstytucja na miarę 100-lecia niepodległości, na miarę wolnej Rzeczypospolitej - zaznaczył prezydent.
- W moim przekonaniu jako prezydenta, moi rodacy mają prawo się wypowiedzieć, czy konstytucja obowiązująca w Polsce od 20 lat funkcjonuje dobrze, czy są zadowoleni z tego modelu ustrojowego, czy też wymaga on zmian, a Polska i Polacy zasługują na nową konstytucję - powiedział prezydent na Placu Zamkowym.
Jak zaznaczył, "czas rozpocząć tę ważną debatę, czas rozpocząć tę debatę w 20-lecie konstytucji, czas rozpocząć tę debatę na rok przed 100. rocznicę odzyskania niepodległości". - Mamy już ustawę o narodowych obchodach 100-lecia odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską. Będziemy się przygotowywali do tej wielkiej i świętej - wierzę w to głęboko - dla całego narodu i naszego państwa rocznicy. Ale uważam, że w tym właśnie roku 100-lecia, w roku 2018 naród polski powinien się wypowiedzieć co do przyszłości ustrojowej swojego państwa - mówił prezydent.
Najważniejsze odznaczenie RP
Wcześniej, podczas uroczystości w Zamku Królewskim prezydent Andrzej Duda wręczył Ordery Orła Białego z okazji Święta Narodowego Trzeciego Maja. Najwyższym odznaczeniem państwowym uhonorowano pięć osób: fotografa Adama Bujaka, profesora Mieczysława Chorążego, poetę i kompozytora Jana Krzysztofa Kelusa, społeczniczkę Zofię Teligę-Mertens i profesora Mieczysława Tomaszewskiego.
Order Orła Białego to najstarsze i najwyższe odznaczenie Rzeczypospolitej Polskiej, nadawane za duże zasługi cywilne i wojskowe dla kraju. Otrzymują go najwybitniejsi Polacy oraz najwyżsi rangą przedstawiciele państw obcych. Przyznaje go prezydent RP.
- Wielki piewco polskiej muzyki, ogromnie za to dziękuję, że odkrywał pan dla nas to, co w skarbnicy twórczości naszych kompozytorów najważniejsze - powiedział w środę prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości wręczenia odznaczeń państwowych, zwracając się do prof. Mieczysława Tomaszewskiego.
- Tak, jak polskość w niezwykły sposób potrafi pan ukazywać w twórczości Fryderyka Chopina. Fryderyka Chopina, który w jakimś sensie jest naukową miłością życia pana profesora, ale to przecież nie tylko Chopin, to także kompozytorzy nam współcześni, to twórczość Krzysztofa Pendereckiego i innych, którą pan profesor analizuje od strony naukowej, prezentuje, interpretuje, wyjaśnia w niezwykły sposób - mówił prezydent.
"Pan jest wielkim dokumentalistą Polski"
- To pańska wielka zasługa dla Rzeczpospolitej; te dziesięciolecia pracy z aparatem w ręku, te tysiące pięknie uchwyconych chwil. To jest właśnie budowanie naszej historii - mówił prezydent Andrzej Duda zwracając się do fotografika Adama Bujaka, jednej z osób odznaczonych Orderem Orła Białego.
- Pan jest wielkim dokumentalistą Polski. Wielkim, a niezwykle skromnym. (...) To jest właśnie budowanie naszej historii, poprzez utrwalanie tego, co ważne. Po to, żeby za lat 10, 20, 100, 200 następne pokolenia także mogły to zobaczyć - mówił prezydent.
Zaznaczył, że przyglądanie się pracy Bujaka jest trudne, ponieważ odznaczony fotograf ma niezwykły dar - "obserwuje rzeczywistość, a nie ingeruje w nią w żaden sposób". - Pan jest tym, który przedstawia i tym, który zostawia niezwykłe świadectwa, zapierające dech w piersiach. Najważniejsze dla nas wydarzenia z historii ostatnich dziesięcioleci, najważniejszych dla nas ludzi, najważniejszych miejsc dla Polski, dla naszej historii, dla naszej kultury, dla naszego świata - dodał.
- Pańska poezja, i ta w wierszach, i ta w pieśniach, pozwalała przetrwać w najtrudniejszych czasach - powiedział w środę prezydent Andrzej Duda odznaczając Orderem Orła Białego Jana Krzysztofa Kelusa. Dodał, że każdy z jego utworów "wyrył się w Rzeczypospolitej".
- Przeczytałem gdzieś, że stworzył pan tylko 50 utworów. To niewiele, ale każdy z nich się wyrył w Rzeczypospolitej, a to już bardzo wiele. I za to z całego serca chciałem podziękować - powiedział Duda podczas uroczystości Święta Trzeciego Maja na Zamku Królewskim w Warszawie, gdzie wręczył pięciu osobom Ordery Orła Białego. Wśród nich jest m.in. kompozytor i autor piosenek Jan Krzysztof Kelus.
"To jest Order Orła Białego za walkę o ludzkie życie"
- Order Orła Białego dla prof. Mieczysława Chorążego to wyraz uznania za walkę o ludzkie życie, wkład w naukę i rozsławianie Polski - powiedział prezydent do kolejnego odznaczonego, onkologa profofesora Adama Chorążego.
- To jest Order Orła Białego za walkę o ludzkie życie, za rozsławianie Polski na świecie, za wielki dorobek naukowy - mówił prezydent. Jak dodał, mozolna praca lekarza i naukowca, pionierskie badania prof. Chorążego to "dziesiątki tysięcy przedłużonych, uratowanych ludzkich istnień".
Podkreślił, że onkolog wychował pokolenia młodych lekarzy i naukowców, a pracując za granicą rozsławiał Rzeczpospolitą i polska naukę. Prezydent zwrócił uwagę, że prof. Chorąży był za młodu żołnierzem AK i walczył w powstaniu warszawskim.
"To ludzie chcieli, aby otrzymała pani ten order"
- Wręczam pani Order Orła Białego chyląc czoła i dziękując za pani służbę dla Polski i Polaków; za to, że dzięki pani działalności 40 rodzin mogło powrócić z Kazachstanu do Polski - powiedział Andrzej Duda do Zofii Teligi-Mertens.
- Szanowna pani, to odznaczenie jest przyznane nie tyle przez prezydenta RP, ono jest przyznane przez Polaków i tak proszę to traktować. Rok temu w mediach rok temu społecznościowych rozpoczęto akcję "Order Orła Białego dla pani Zofii Teligi-Mertens". To ludzie chcieli, aby otrzymała pani ten order, ja spełniłem wolę moich rodaków. Za to, co pani uczyniła dla tych "najmniejszych braci moich", jak jest powiedziane w Ewangelii, za to że pani przywracała godność Rzeczypospolitej poprzez pamięć o rodakach, z całego serca pani w imieniu Rzeczypospolitej dziękuję - powiedział prezydent zwracając się do Mertens.
Msza w Archikatedrze Warszawskiej
Wcześniej Mszą św. w intencji Ojczyzny w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela rozpoczęły się obchody Święta Konstytucji 3 Maja. W nabożeństwie uczestniczy prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, premier Beata Szydło, przedstawiciele najwyższych władz państwowych.
Mszy przewodniczył metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. We mszy uczestniczyli także m.in. marszałkowie Sejmu i Senatu Marek Kuchciński i Stanisław Karczewski, wicepremier minister kultury Piotr Gliński, szef MON Antoni Macierewicz oraz mieszkańcy stolicy.
W południe na Placu Zamkowym prezydent Duda wygłosi okolicznościowe przemówienie. - Które jak zawsze będzie nawiązaniem do historii, do tego, co się wydarzyło w 1791 roku, do naszej wielkiej, chwalebnej historii, ale oczywiście zawsze tam są poruszane też kwestie dotyczące Polaków żyjących tu i teraz - wyjaśnił Wojciech Kolarski.
***
Święto Narodowe Trzeciego Maja jest obchodzone w rocznicę uchwalenia w 1791 roku Konstytucji 3 maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Dokument był pierwszą konstytucją w nowożytnej Europie, a drugą po amerykańskiej na świecie. Rocznica przyjęcia Konstytucji 3 maja jest świętem ustanowionym w 1919 roku. Przez okres PRL jego publiczne obchodzenie było zabronione, ponownie stało się państwowym świętem w 1990 roku.
***
Order noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdę Orderu, niegdyś haftowaną, nosi się na lewej piersi.
Oznaczenie ustanowił król August II Mocny 1 listopada 1705 r., a przestało być nadawane po III rozbiorze Polski. Order ustanowiono ponownie w 1807 r., jako najwyższe odznaczenie Księstwa Warszawskiego i później kongresowego Królestwa Polskiego. Po upadku powstania listopadowego w 1831 r. wraz z Orderem Świętego Stanisława i Orderem Virtuti Militari został zniesiony jako order Królestwa Polskiego.
Ukazem cara został ustanowiony Cesarski i Królewski Order Orła Białego, nadawany przez carów w latach 1831-1917 r. Odnowił go Sejm Rzeczypospolitej w 1921 r. jako najwyższe odznaczenie państwowe. W 1992 r. go restytuowano. Pierwszymi osobami, które otrzymały go z rąk prezydenta Lecha Wałęsy w 1993 r. byli Jan Paweł II (papież odebrał swój order dopiero w czasie pielgrzymki do kraju 22 maja 1995) i król Szwecji Karol XVI Gustaw.
PAP/IAR/ho