Uroczystość odbyła się w hisotrycznej sali BHP Stoczni Gdańskiej. - W tej niezwykłej sali zmieniła się historia Polski. Tu powstało to, co daliśmy najpiękniejszego nam i Europie - wielki ruch Solidarności (...) To miejsce było salą nadziei na lepszą i wolną Polskę. Minęło 36 lat od wprowadzenia stanu wojennego i dzisiaj widać państwa zwycięstwo. Dzisiaj żyjemy w wolnej i niepodległej Polsce - zawdzięczamy to państwa ofierze i poświęceniu. Instytut Pamięci Narodowej czyni wszystko, żeby nie zapomnieć o pokoleniu Solidarności, bo wszyscy mamy wobec państwa dług od 1989 r. - powiedział prezes IPN Jarosław Szarek, który wręczał odznaczenia.
Dodał, że "pojawiają się głosy, że dzisiaj, rok i dwa lata temu w wolnej i niepodległej Polsce mamy sytuację podobną do stanu wojennego".
- To jest hańba używanie takich porównań. Państwo o tym najlepiej wiedzą. Niech te osoby, które tak mówią idą i powiedzą to matce Antoniego Browarczyka (20-latek, śmiertelnie postrzelony 17 grudnia 1981 r. podczas manifestacji ulicznej w Gdańsku). Tak nie może być. Instytut Pamięci Narodowej będzie zawsze przeciwko takim kłamstwom protestował - podkreślił Szarek.
"To wielki honor i zobowiązanie"
W imieniu odznaczonych głos zabrała Danuta Sadowska (ur. 1954), związana z Ruchem Młodej Polski oraz Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża. 9 lipca 1978 r. została zatrzymana i doprowadzona na Komendę MO w Gdyni pod zarzutem kolportażu ulotek, a 17 grudnia 1978 r. dokonano rewizji w jej mieszkaniu. Od września 1980 r. była zatrudniona w Dziale Analiz Bieżących Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Gdańsku. Po wprowadzeniu stanu wojennego wytypowana przez SB do internowania, ukrywała się do 1982 r.
- Krzyż Wolności i Solidarności to odznaczenie, które nawiązuje do Krzyża Niepodległości ustanowionego w 1930 r. I jest to wielki honor znaleźć się w szeregu ludzi, którzy dla wolności ojczyzny byli gotowi zaryzykować własną wolność, często życie (...) W okresie PRL-u sprawa niepodległości, prawdy, wolności słowa, sprawiedliwości łączyła wiele grup różnych ideowo środowisk opozycyjnych, które ze sobą współpracowały i wspierały się, bo był jeden główny cel: wolność i niepodległość Polski - mówiła Sadowska.
Podkreśliła, że przyznane odznaczenie do też "zobowiązanie". - Aby nadal świadczyć, że Polska jest naszą wspólną, wielką sprawą i umiejętność współpracy na zasadzie szacunku dla drugiego człowieka również w życiu publicznym jest podstawowa - dodała.
Kto został odznaczony?
Krzyż Wolności i Solidarności otrzymali: Aleksandra Bakiera, Jan Banit, Danuta Bering, Zbigniew Bielawski, Grzegorz Bierecki, Leon Czapiewski, Bogdan Ćwikła, Wojciech Dobrzyński, Irena Domaradzka, Antoni Filipkowski, Barbara Hejcz, Andrzej Klimiuk, Andrzej Kołakowski, Kazimierz Kortoniuk, Krzysztof Mazur, Maciej Miatkowski, Ireneusz Opuchlik, Bogumił Oświecimski, Roman Pączek, Danuta Sadowska, Tadeusz Suzga, Andrzej Trzaska, Witold Wereszczyński, Jan Wolarz i Tadeusz Wołyniec. Pośmiertnie odznaczono: Zbigniewa Dąbrowskiego, Bolesława Konopkę i Jana Koziatka.
Krzyż Wolności i Solidarności nadawany jest przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek prezesa IPN, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.
Odznaczenie zostało ustanowione przez parlament Rzeczypospolitej Polskiej 5 sierpnia 2010 r., równocześnie z aktem restytucji Krzyża Niepodległości, do którego tradycji nawiązuje. Po raz pierwszy przyznano je w czerwcu 2011 r. przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu.
IAR/PAP/dad