Historie niezwykłych Polek i Litwinek walczących o niepodległość swoich państw oraz o przyznanie praw politycznych będzie można poznać odwiedzając dziedziniec Uniwersytetu Wileńskiego, na którym 14 maja zostanie otwarta wystawa „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918”. W tym dniu w kinie "Pasaka" odbędzie się także litewska premiera filmu "Siłaczki". Na te wydarzenia zapraszają Ambasada RP i Instytut Polski w Wilnie, Instytut Pileckiego w Warszawie oraz Uniwersytet Wileński.
"Podwójnie wolne" - to słowa jednej z sufrażystek, komentującej ukazanie się dekretu z 28 listopada 1918 roku. Fraza ta najtrafniej opisuje doświadczenie Polek, ale także Litwinek: wolnych dzięki odzyskaniu niepodległości i wolnych w prawach obywatelskich.
Dobrze przyjęta wystawa
Nowoczesna wystawa plenerowa "Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918" spotkała się z niezwykle ciepłym przyjęciem w Polsce. Odwiedziła już Warszawę, Łódź, Ostrów Mazowiecką i Kraków. Inspiracją dla stworzenia wystawy przez Instytut Pileckiego była setna rocznica nadania praw politycznych Polkom - co nastąpiło 28 listopada 1918 r. na mocy dekretu Naczelnika Państwa. Jej głównym jest celem przybliżenie zwiedzającym drogi, jaką przebyły one ku wolności i równouprawnieniu.
Koncepcję wystawy oparto o biografie konkretnych postaci, niezwykłych Polek żyjących na przełomie XIX i XX wieku, walczących o wolną Polskę 1918 roku oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pisarki i emancypantki, żołnierki, społeczniczki i działaczki - wszystkie one mierzyły się z represjami zaborców jako Polki i jako kobiety, dojrzewały i dochodziły różnymi drogami do idei wolnej Polski i równych praw kobiet. Stanisława Paleolog, Wanda Gertz, Maria Kretkowska, Aleksandra Szczerbińska, Maria Dulębianka, Maria Konopnicka, Paulina Kuczalska-Reinschmit i wiele innych. Każda z nich mogłaby się stać bohaterką tak popularnych dziś filmów i seriali historycznych, większość została jednak zapomniana. A przecież ich dorobek i życiorysy stanowią część demokratycznej i nowoczesnej historii Polski.
Wystawa po polsku i litewsku
Dzięki inicjatywie Instytutu Polskiego oraz Ambasady RP w Wilnie, Instytut Pileckiego przygotował litewskojęzyczną wersję wystawy a dzięki współpracy z prof. Virginiją Jurėnienė z Uniwersytetu Wileńskiego została ona uzupełniona o postacie litewskich sufrażystek, które wywalczyły prawa polityczne w tym samym czasie co Polki. Na realizację swoich praw musiały jednak czekać rok dłużej, gdyż wybory parlamentarne na Litwie zostały ogłoszone w styczniu 1920 roku. Według prorektor ds. wspólnoty Uniwersytetu Wileńskiego dr Birutė Švedaitė - Sakalauskė, zarówno na świecie, jak i na Litwie powinniśmy być wdzięczni aktywistkom tamtych czasów, które wywalczyły dla kobiet prawo do głosowania oraz inne prawa, bez których dzisiaj trudno by było wyobrazić życie w demokratycznym państwie. Główny cel litewskich sufrażystek - Gabrieli Petkevičaitė- Bitė, Ony Mašiotienė, Felicji Bortkevičienė i innych aktywistek został osiągnięty 2 listopada 1918 r. To symboliczne, że wystawa zostanie zaprezentowana na Uniwersytecie, który również dzisiaj, po 100 latach od jego odrodzenia, przestrzega zasady tworzenia wspólnoty otwartej na różnorodność, posiadającej równe możliwości, kultywującej szacunek wobec ludzkiej godności oraz kulturę poświęcania sobie wzajemnej uwagi.
Źrodło: Instytut Polski w Wilnie