100 lat polskich archiwów państwowych

7 lutego archiwa państwowe rozpoczynają świętowanie setnej rocznicy istnienia. 100 lat temu, właśnie 7 lutego 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami. Wprowadzenie tego aktu prawnego już w pierwszych miesiącach odbudowującej się Polski oznaczało, że rząd uznał potrzebę posiadania
i zabezpieczania dziedzictwa archiwalnego, a utworzenie państwowej sieci archiwalnej było dla niego fundamentem budowy administracji nowoczesnego państwa.

W setną rocznicę ustanowienia dekretu w Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się Gala Archiwisty, oficjalnie inaugurująca całoroczne obchody. W programie uroczystości zaplanowano prezentację pamiątkowego znaczka pocztowego wyemitowanego przez Pocztę Polską, pokaz okolicznościowej monety wybitej przez Narodowy Bank Polski, ekspozycję oryginału dekretu oraz premierę jubileuszowej publikacji „Archiwa w Niepodległej. Stulecie archiwów państwowych 1919-2019” wydanej przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych.

Współcześnie sieć archiwów państwowych tworzy 75 instytucji, w tym 30 o zasięgu regionalnym, do których należy 39 oddziałów zamiejscowych i 3 ekspozytury. Zasięg uzupełniają 3 archiwa centralne z siedzibami w Warszawie, a do nich zalicza się Archiwum Główne Akt Dawnych przechowujące dokumenty wytworzone do 1918 r., Archiwum Akt Nowych gromadzące akta z czasów po 1918 roku oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe, gdzie użytkownicy znajdą materiały fotograficzne, filmy i nagrania dźwiękowe. Głównym celem każdego z tych archiwów jest gromadzenie, porządkowanie, konserwacja oraz udostępnianie zbiorów wszystkim zainteresowanym.

Z Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych dr Pawłem Pietrzykiem rozmawia Ewa Plisiecka.