NIK ujawnił raport dotyczący umów gazowych z Rosją

Raport po kontroli zawierania w latach 2006-2011 umów gazowych do tej pory był niedostępny dla opinii publicznej z powodu wyłączenia w 2013 roku jego jawności na wniosek kontrolowanych podmiotów. Był to m.in. ówczesny minister gospodarki Waldemar Pawlak. Po uzyskaniu zgód kontrolowanych podmiotów NIK podjęło decyzję o zdjęciu klauzuli "zastrzeżone" z tego dokumentu.

W opublikowanym raporcie kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli pozytywnie ocenili zapewnienie przez organy państwowe i PGNiG w latach 2006-2011 ciągłości dostaw gazu ziemnego z importu oraz uniknięcie ryzyka niezaspokojenia potrzeb polskich odbiorców. NIK zwraca jednak uwagę na fakt, że skuteczność negocjacji w sprawie dostaw gazu była istotnie ograniczona z powodu braku alternatywnych wobec kierunku rosyjskiego. "Nie bez znaczenia dla negocjacji była też monopolistyczna pozycja Gazpromu" - czytamy w raporcie.

Pomimo oceny pozytywnej NIK wskazał wówczas także na nieprawidłowości w działaniach ministra gospodarki w zakresie uzgadniania porozumień międzynarodowych w latach 2009-2010. "NIK zauważa, że działania ministra gospodarki dotyczące negocjowania w latach 2009-2010 umów z Federacją Rosyjską dotyczących dostaw gazu w ramach kontraktu jamalskiego były prowadzone w znacznej części bez wymaganego umocowania w postaci zatwierdzonej instrukcji negocjacyjnej, a po zatwierdzeniu takich instrukcji część uzgodnień była niezgodna z wytycznymi w charakterze wiążącym. Ponadto, zarówno minister gospodarki jak i PGNIG SA nie wykorzystali w pełni swoich możliwości negocjacyjnych, nie podejmując próby uzyskania w zamian za zgodę na postanowienia korzystne dla strony rosyjskiej równoważnych korzyści dla Polski" - zaznacza Najwyższa Iza Kontroli.

NIK zwraca również uwagę na niewłaściwą współpracę między podmiotami reprezentującymi stronę polską w negocjacjach. "Na nieskuteczność negocjacji, prowadzonych równolegle na poziomie rządów oraz spółek, wpłynęła też niewłaściwa współpraca między ministrem gospodarki a PGNIG SA." - informuje NIK.

NIK za to pozytywnie ocenił realizację budowy, działającego od 2015 roku Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu. W raporcie stwierdzono, że budowa tego terminalu w sposób znaczący dywersyfikuje dostawy gazu do Polski. Kontrolerzy podkreślają również, że działania spółek zaangażowanych w realizację przedsięwzięcia były prawidłowe, a opóźnienia w pracach budowlanych nie zagrażały na tamtym etapie planowanemu terminowi oddania urządzeń do użytku.

Najwyższa Izba Kontroli w latach 2011-2013 na wniosek sejmowej Komisji Skarbu Państwa przeprowadziła kontrolę zawierania umów gazowych oraz realizacji inwestycji - terminal LNG w Świnoujściu. Kontrolą objęto lata 2006-2011 i skontrolowano Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Skarbu Państwa, Kancelarię Prezesa Rady Ministrów oraz spółki: PGNiG SA, GAZ-SYSTEM SA i Polskie LNG SA. Informacja pokontrolna została objęta klauzulą „zastrzeżone”.