Dziś Niedziela Palmowa

Dziś Niedziela Palmowa, tradycyjnie w ten dzień wierni święcą palmy na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy.
Zwyczaj święcenia palm nie jest typowo polskim zwyczajem. Tradycja ta znana jest we wszystkich europejskich krajach, gdzie obchodzone są Święta Wielkanocne. Zwyczaj ten panuje w Polsce od XI wieku.
Najczęściej palmy wykonywano z gałęzi wierzby, która w Kościele katolickim jest symbolem zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy. Dlatego też Niedziela Palmowa dawniej była zwana Kwietną lub Wierzbną - mówi etnograf z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie Amudena Rutkowska.
Dawne palmy wykonany były z samych gałązek wierzbowych lub dodatkowo oplecionych baziami, które później rozkwitały, co symbolizowało rodzące się życie. Jak wyjaśnia Amudena Rutkowska gałązki wierzby często stanowiły trzon palmy wokół której owijano inne rośliny, na przykład bukszpan, barwinek, borówkę, suszone kwiaty lub zboża.
Po poświęceniu palmy w religijności ludowej nabierały szczególnego znaczenia - podkreśla etnograf Amudena Rutkowska.
Najczęściej wkładano je za święte obrazy, aby błogosławiły całemu domowi i jego mieszkańcom. Zwyczaj ten miał również zapewniać ochronę osobom, które mieszkały w danym gospodarstwie. Kawałki palmy były również dodawane do paszy dla zwierząt, co również miało zapewnić im ochronę. W wielu regionach z palmami udawano się na pola gdzie były one zakopywane - tłumaczy Amudena Rutkowska.
Najbogatsze tradycje związane z Niedzielą Palmową zachowały się na Kurpiach. Do dzisiaj we wsi Łyse na Kurpiowszczyźnie odbywa się konkurs na najwyższą palmę - mówi Amudena Rutkowska.
Zwycięska, najwyższa palma zostawała w kościele przy ołtarzu, a osoba czy rodzina, która ją wykonała uzyskiwała w ten sposób honor zrobienia najwyższej i najładniejszej palmy.
Dziś najczęściej święcimy palmę Wileńską, przeważnie niewielkich rozmiarów, misternie uplecioną z suszonych kwiatów, mchów i traw. Jest charakterystyczna dla okolic Wilna, skąd przywędrowała do Polski kilka lat temu, od razu zyskując ogromną popularność.
Z palmami wielkanocnymi wiąże się wiele ludowych zwyczajów i wierzeń. Dawniej wierzono, że połykanie bazi zapobiega bólom gardła i głowy, a krzyż z palmowych gałązek zatknięty w ziemię broni pola przed gradobiciem i burzami. Często poświęconą palmą kropiono rodzinę, co miało zabezpieczyć ją przed chorobami i głodem.

IAR/MS