«Эўгеніка» й Беларуская хрысьціянская дэмакратыя

На старагрэцкай мове «эўгенэс» – гэта «добра народжаны». Тэрмін «эўгеніка» быў уведзены ў ІІ палове ХІХ стагодзьдзя мэдыкам і спэцыялістам па навуках аб чалавеку, а прыватна сваяком Чарлса Дарвіна, Франсісам Гальтанам.

Першапачаткова гэты рух настойваў на пазытыўных мэтах – на паляпшэньні генэтычных якасьцяў чалавека й грамадзтва.

Аднак нашае разуменьне «эўгенікі» сфармавалася перш за ўсё досьведам Другой сусьветнай вайны, калі праводзіліся жудасныя практыкі прымусовай стэрылізацыі ці эўтаназіі людзей, якіх нацысты лічылі непаўнавартаснымі. Генацыд, Галякост – гэта ўсё выклікала, што слова «эўгеніка» набрала выключна адмоўнага значэньня.

Варта аднак згадаць – кажа Алесь Пагарэлы з Інстытута славістыкі Польскай акадэміі навук у Варшаве – што ў 20-30-я гады мінулага стагодзьдзя на «эўгеніку» глядзелі як на такую інтэлектуальную «манну нябесную», як на сродак выратаваньня чалавецтва ў крызысных сытуацыях, вынайдзены нэўтральнымі навукоўцамі, зусім не закранутымі нейкімі ідэалягічнымі фактарамі.

Таму левыя й правыя, кансэрватары й лібэралы ў той пэрыяд падзялялі гэтыя эўгенічныя ўяўленьні.

Сюжэт у далучаным гукавым файле.

Яраслаў Іванюк