Wielki Czwartek

Wielki Czwartek to pierwszy dzień Triduum Paschalnego. Dla chrześcijan to początek najważniejszych świąt w roku. Miał przygotować wiernych do Wielkiego Piątku. Tego dnia milkły dzwony, a zamiast nich używano kołatek - mówi Patryk Pawlaczyk z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Tego dnia chłopcy biegali z kołatkami po wsi robiąc hałas. W ten sposób, zgodnie z wierzeniami, wyganiano post i przepędzano diabła.
Do dzisiaj w Wielki Czwartek zachował się zwyczaj ciemniej jutrzni, czyli uderzania mszałem o sufity lub o deski w kościele - mówi Patryk Pawlaczyk.
Niegdyś był on praktykowany również przez osoby świeckie. Chłopi przynosili do kościoła leszczynowe kije, którymi uderzali w ławki robiąc hałas. Następnie tymi kijami okładano fasady domów, czasami wymierzając nimi również różne kuksańce przechodniom.
Wielki Czwartek to również czas rytualnych ablucji. Powszechnie obmywano się w rzekach i strumieniach, co miało znaczenie magiczne - podkreśla Patryk Pawlaczyk.
Zazwyczaj dokonywano ich w zbiornikach wodnych, najlepiej w rzece lub strumieniu. Wierzono, że tego dnia woda ma niezwykłe właściwości oczyszczające. Zwyczaj ten nadal jest praktykowany podczas misteriów Męki Pańskiej, które odbywają się w najważniejszych kalwariach. W Polsce najważniejszym centrum pątniczym jest Kalwaria Zebrzydowska w Małopolsce.
Do dzisiaj zachował się także zwyczaj Cedronu. Nazwa ta pochodzi od strumienia przepływającego przez Ziemię Świętą. Taką symboliczną rzekę posiada niemal każda kalwaria. Niegdyś ludność wyciągała z niej małe kamyczki, które zabierano ze sobą do domu. Miały one chronić od różnych niebezpieczeństw i odganiały wszelakie zło.

IAR/MS